Czym jest sebum? Czy sebum to nasz przyjaciel, czy wróg? Co się stanie, jeśli dojdzie do nadprodukcji sebum? Z jakimi problemami musi mierzyć się skóra dotknięta łojotokiem czy trądzikiem i przede wszystkim - jak regulować pracę gruczołów łojowych, by pomóc skórze odzyskać odzyskać zdrowie i komfort.
Czym jest sebum?
Sebum to najprościej mówiąc tłuszcz skórny. Powstaje z komórek łoju i jest wydzielany na powierzchnię skóry. Składa się z mieszaniny trójglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych oraz niewielkiej części cholesterolu. Sebum, zwane również łojem, pełni ważne funkcje, np. chroni skórę przed wysychaniem, tworząc cienką warstwę tłuszczu. Chroni również przed chorobami skóry, patogenami i chemikaliami. Sprawia, że skóra jest elastyczna a włosy lśniące. Jak widzisz, sebum to przyjaciel skóry i jest nam potrzebne. Staje się problemem tylko wtedy, gdy nasz organizm produkuje go za dużo.
Jak powstaje sebum?
Sebum jest produkowane w gruczołach łojowych. Mieszczą się one pod naskórkiem w tzw. skórze właściwej i uwalniają swoją wydzielinę (łój) na zewnątrz. W większości spływają one do pokrycia włosa (mieszka włosowego lub mieszka włosowego). Gruczoły łojowe znajdują się nie tylko na twarzy, ale i na głowie, plecach i górnej części ciała. Niektóre partie ciała, jak stopy i dłonie nie wydzielają sebum.
Być może zastanawiasz się, ile tego tłuszczu dziennie mogą wytwarzać gruczoły łojowe. To, ile faktycznie go wyprodukują zależy między innymi od płci, wieku, genów i diety, lecz średnio jest to do dwóch gramów tłuszczu na dobę. Najsilniejszym impulsem regulującym produkcję sebum są androgeny. Męskie hormony płciowe zapewniają wzrost gruczołów łojowych i zwiększoną produkcję sebum. W związku z tym w okresie dojrzewania aktywność gruczołów łojowych jest bardzo wysoka. Z wiekiem zmniejsza się, co powoduje, że skóra staje się coraz bardziej sucha. Mniej sebum oznacza dla skóry mniejsze natłuszczenie i szorstkość. Dlatego tak ważna jest regulacja jego produkcji.
Zwiększona produkcji sebum
Nadmierna produkcja sebum nazywana jest łojotokiem. To typowy objaw trądziku. Jeśli ujścia gruczołów łojowych zatkają się, sebum nie może już dotrzeć do powierzchni skóry i tworzy się zaskórnik. Pryszcz pojawia się, gdy bakterie wywołują reakcję zapalną, tworzy się ropa i staje się zauważalna w postaci krosty lub pryszcze na skórze.
Innym widocznym na skórze i odczuwalnym objawem nieprawidłowej pracy gruczołów łojowych jest łojotokowe zapalenie skóry, tzw. ŁZS. Przy ŁZS nadaktywność gruczołów łojowych i zaburzenia hormonalne przyczyniają się do nadmiernej ilości sebum. Zmiany skórne w postaci łuszczenia, świądu, rumienia pojawiają się najczęściej na owłosionej skórze ciała, czyli na głowie, na brodzie i brwiach, klatce piersiowej, w pachwinach. Swędzące plamy na skórze i łuszcząca się skóra sprawia ból i dyskomfort. Taki wyprysk łojotokowy jest przewlekłą chorobą dermatologiczną i, podobnie jak przy trądzik, wuwymaga szczególnej pielęgnacji oraz działań łagodzących, przeciwzapalnych oraz regulujących wydzielanie sebum.
Za mało sebum
Z niedostateczną ilością wytwarzanego sebum z kolei wiąże się inna przykra i przewlekła dolegliwość, jaką jest łuszczyca. W przypadku omawianego wcześniej trądziku oraz łojotokowego zapalenia skóry mieliśmy do czynienia z nadmiarem sebum wynikającym z wytężoną pracą gruczołów łojowych. W przypadku, gdy gruczoły te wytwarzają za mało łoju, skóra traci "tarczę", czyli sebum chroniące główną warstwę skóry przed nadmierną utratą wody. Skóra, która szybko traci wodę, staje się sucha i zaczyna się łuszczyć.
Regulacja pracy gruczołów łojowych
Jak widzisz, praca gruczołów łojowych wpływa na produkcję sebum, a to z kolei w nadmiarze wywołuje łojotok i zapalenia skóry, a w niedoborze przesuszenie skóry prowadzące do m.in. do łuszczycy.
Za nadmiar sebum na skórze może odpowiadać wiele czynników, w tym:
- niedobór witamin A, B2 i B6,
- pogoda i temperatura otoczenia,
- wiek – największy nadmiar sebum na skórze mają niemowlęta, do 6 miesiąca życia, później gruczoły łojowe uaktywniają się w okresie dojrzewania, produkcja sebum nieznacznie maleje po 25 roku życia, a od 40 roku życia stopniowo zanika,
- hormony hamujące pracę gruczołów takich, jak estrogen i progesteron
By pomóc znormalizować wydzielanie sebum z gruczołów łojowych warto zacząć od prozaicznych kroków, takich jak dieta eliminująca produkty, które przyczyniają się do nadprodukcji sebum. Jakie produkty najlepiej usunąć ze swojej diety? Zapewne domyślasz się, że chodzi o fast foody, słodycze, alkohol, ostre i smażone dania.
Następny krok to pielęgnacja dermokosmetykami. Specjalistyczne kosmetyki powinny być przebadane dermatologiczni, zawierać składniki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgrzybicznym, być pozbawione sztucznych barwników, zapachów i parabenów, szczególnie jeśli masz skórę wrażliwą. Nie warto eksperymentować z kosmetykami. Część z nich powoduje pogorszenie kondycji skóry i pogłębienie problemu. Niektóre składniki w składach kosmetycznych potrafią dodatkowo zatykać pory. Najlepiej po konsultacji z dermatologiem i wdrożeniu diety eliminacyjnej, sięgnąć po specjalistyczne preparaty, które w pierwszej kolejności "uspokoją" skórę, zmniejszą swędzenie, pieczenie, pomogą w zagojeniu się strupków, krost lub ograniczą łuskę (wszystko w zależności od dermatozy, z którą walczą).
Poznaj trzy gamy EPTADERM regulujące pracę gruczołów łojowych w zależności od problemu skórnego:
- EPTA AC - oczyszcza i pielęgnuje skórę tłustą i trądzikową, reguluje wydzielanie sebum
- EPTA DS - wspomaga leczenie łojotokowego zapalenia skóry, oczyszcza i pielęgnuje skórę głowy i ciała z ŁZS
- EPTA PSO - kompleksowy seboregulujący program wspomagania leczenia łuszczycy
Zobacz również
